Cộng đồng người Việt ở Lào, Campuchia và Thái Lan 
 
 
Hiện có 163.690 Việt kiều đang làm ăn, sinh sống tại Lào, Campuchia và Thái Lan. Cần cù, tiết kiệm, cộng đồng Việt kiều tại các nước này đã có nhiều hoạt động giúp ích cho xã hội, đất nước 
 
1. Cộng đồng người Việt Nam tại Lào:

Cộng đồng người Việt Nam tại Lào hình thành khá sớm. Trong thời kỳ Pháp thuộc, do cuộc sống khó khăn, nạn đói hoành hành, một bộ phận dân các tỉnh miền Trung đã sang Lào sinh cơ lập nghiệp. Một số công chức, viên chức, sĩ quan, binh lính bị Pháp đưa sang Lào phục vụ bộ máy cai trị và một số sang Lào làm ăn buôn bán. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954, một bộ phận người Việt là quan chức, binh lính chế độ cũ đã ở lại định cư tại Lào.

Hiện nay cộng đồng người Việt Nam tại Lào có khoảng 20.000 người, đa số sống ở Thủ đô và các thành phố lớn như Vientiane 5000 người, Champasac 5000 người, Savannakhet 3000 người và Khammuon 2000 người...

 Do được sự quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện của Chính phủ Lào, cộng đồng người Việt Nam ở Lào đã phát huy được bản chất thông minh, cần cù, khéo léo vốn có trong sản xuất kinh doanh. Nhiều kiều bào làm nghề kinh doanh, dịch vụ ở quy mô vừa và nhỏ.

 Đáng chú ý ở một số địa phương có đông người Việt, hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của người Việt đạt nhiều kết quả. Nhiều doanh nghiệp kiều bào đã trở thành những đơn vị kinh tế chủ lực, đầu đàn của một số tỉnh, thành phố có vai trò trong kinh tế xã hội địa phương và có nhiều hoạt động xã hội giúp địa phương xóa đói giảm nghèo, được các cấp chính quyền tin cậy và hoan nghênh.

 Tại các tỉnh và thành phố: Vientiane, Pakse, Savannakhet đều có Hội người Việt Nam, hoạt động khá mạnh tại từng địa phương. Nhiều Hội đã tổ chức tốt việc dạy và học tiếng Việt cho con em, các hoạt động văn hoá, văn nghệ, hoạt động hướng về đất nước luôn được Hội quan tâm duy trì thường xuyên.

2. Cộng đồng người Việt Nam tại Campuchia:

 Đầu thế kỷ XVI đã có một số người Việt ngược sông Mekong bằng ghe xuồng lên Campuchia làm nghề đánh bắt cá, trồng trọt. Do nội chiến, chiến tranh của các triều đình phong kiến Campuchia, Việt Nam và chính sách khai thác thuộc địa của Pháp, một bộ phận người Việt đã bị bắt sang Campuchia trồng cao su, một số sang làm ăn buôn bán đã sớm hình thành cộng đồng người Việt Nam tại Campuchia.

Hiện cộng đồng người Việt có khoảng 100.000 người, sống rải rác ở hầu hết các tỉnh, thành phố của Campuchia nhưng đông nhất là ở Phnompenh, Kandal và Preyveng.

Tại Campuchia có Hội người Việt Nam tại Campuchia và chi hội tại 19 tỉnh thành phố trong cả nước, hoạt động công khai và được Chính phủ Hoàng gia Campuchia cho phép.

Cộng đồng người Việt tại Campuchia còn gặp nhiều khó khăn về kinh tế, đại bộ phận bà con xuất thân từ các tầng lớp lao động, với 65% làm nghề nuôi trồng, đánh bắt thuỷ, hải sản. Số còn lại làm đủ các ngành nghề lao động chân tay nặng nhọc.

Việt kiều tại Campuchia chưa có những doanh nghiệp lớn trừ một vài Cty kinh doanh, sản xuất, dịch vụ vừa và nhỏ. Một bộ phận đáng kể kiều bào không biết chữ (cả chữ Việt lẫn Khmer). Tình hình kinh tế xã hội Campuchia có những khó khăn phức tạp nhất định, ít nhiều đã ảnh hưởng tới cộng đồng người Việt Nam tại đây. 

3. Cộng đồng người Việt Nam tại Thái Lan:

Cộng đồng người Việt Nam tại Thái Lan là một trong những cộng đồng hình thành rất sớm. Nhiều thương gia, thợ thủ công Việt Nam đến Thái Lan từ thế kỷ XV. Cuối thế kỷ XVIII - đầu thế kỷ XIX, khi bị quân Tây Sơn đánh đuổi, một số quan quân nhà Nguyễn đã chạy sang Thái Lan và đầu thế kỷ XX, do nghèo đói, khó khăn một bộ phận dân nghèo đã qua Lào, sang Thái Lan.

Sau Chiến tranh Thế giới lần thứ II, do tác động của cuộc kháng chiến chống Pháp, 50.000 Việt kiều đã tản cư từ Lào sang Thái. Sau năm 1975 một số người đã di tản, vượt biên qua Thái đi nước thứ ba nhưng do nhiều nguyên nhân một số đã kẹt lại định cư tại Thái Lan hình thành cộng đồng người Việt Nam tại Thái Lan ngày nay.

Theo thống kê của nhà chức trách Thái Lan năm 1997 người Việt tại đây có khoảng 43.690 người trong đó có 26.423 người đã được cấp giấy tờ định cư hoặc cho nhập quốc tịch Thái Lan.

Tuy nhiên, có nhiều người sang Thái Lan từ lâu đã gia nhập quốc tịch Thái, do nhiều nguyên nhân, không đăng ký là người Việt. Do đó, một số tư liệu không chính thức cho rằng có khoảng 100.000 người Việt Nam tại Thái Lan. Bà con sống tập trung ở các tỉnh Đông Bắc. Đông nhất là Udon Tha Ni, Nọng Khai và Nakhon Phanom...

Với bản chất thông minh, cần cù, tiết kiệm, người Việt đã tham gia vào các lĩnh vực kinh doanh, làm chủ các doanh nghiệp. Một số có địa vị xã hội cao. Người Việt có vai trò về kinh tế xã hội tại các tỉnh Đông Bắc Thái Lan, được cơ quan địa phương đánh giá cao.

Tiềm năng về tri thức của cộng đồng người Việt Nam tại Thái Lan chưa mạnh. Tuy số trí thức Việt kiều Thái Lan còn ít nhưng có nhiều gắn bó với quê hương, có những đóng góp đáng kể cho cộng đồng và đất nước.

Cộng đồng người Việt tại Thái Lan có tinh thần yêu nước, đã có nhiều đóng góp trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Bác Hồ và nhiều vị lãnh đạo, chiến sĩ cách mạng đã từng sống và hoạt động trong cộng đồng người Việt Nam tại Thái Lan. Kiều bào ta ở Thái Lan luôn duy trì thường xuyên các hoạt động hướng về Tổ quốc, có nhiều đóng góp tích cực vào các hoạt động xã hội, từ thiện