Hải Phòng đang đứng trước một thời cơ lịch sử. Khát vọng "vươn mình" ra biển lớn không còn là ước mơ xa vời. Để biến khát vọng đó thành hiện thực, việc nâng tầm công tác đối ngoại phải được xem là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, là đôi cánh để đưa con tàu Hải Phòng bay cao, vươn xa.

Với một tầm nhìn chiến lược, những giải pháp đồng bộ và sự đồng lòng của toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, chắc chắn rằng, Hải Phòng sẽ viết nên những trang sử mới hào hùng, trở thành một thành phố cảng xanh, văn minh, hiện đại, một điểm đến hấp dẫn trên bản đồ kinh tế thế giới.

“Nâng tầm đối ngoại: Vươn mình cùng sự phát triển bền vững của thành phố Hải Phòng”, đây không chỉ là một khẩu hiệu, mà là một yêu cầu cấp thiết, một định hướng chiến lược để Hải Phòng thực sự cất cánh, khẳng định vị thế không chỉ là một cực tăng trưởng của quốc gia mà còn là một thành phố cảng quốc tế năng động, có tầm ảnh hưởng trong khu vực và trên thế giới.

1. Hải Phòng - Thế và lực đã sẵn sàng cho hành trình vươn xa

Nhìn lại chặng đường đã qua, Hải Phòng tự hào về những bước chuyển mình ngoạn mục, thành phố đã và đang khẳng định vai trò đầu tàu kinh tế của vùng duyên hải Bắc bộ với những con số ấn tượng: 

(1) Tăng trưởng kinh tế (GRDP) luôn ở mức hai con số, thuộc nhóm cao nhất cả nước; 

(2) Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) liên tục lập kỷ lục với hơn 1900 dự án, tổng số vốn đầu tư hơn 49 tỷ USD và sự hiện diện của những tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như LG, Pegatron... biến Hải Phòng dần thành “hub” thu hút đầu tư công nghệ cao. Hải Phòng chủ động kiến tạo cơ hội thu hút đầu tư để quảng bá tiềm năng, xúc tiến đầu tư và mở rộng hợp tác chiến lược. Những kết quả tích cực từ các chuyến đi ấy đã góp phần tạo dựng niềm tin và thu hút dòng vốn chất lượng cao vào thành phố; 

(3) Hạ tầng giao thông được đầu tư đồng bộ, hiện đại bằng cả năm loại hình giao thông mà nổi bật là Cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện, Cảng hàng không quốc tế Cát Bi, và hệ thống cao tốc kết nối liên vùng.

(4) Thiết lập quan hệ hợp tác hữu nghị với 31 địa phương của các quốc gia trên thế giới, trong đó có những đối tác chiến lược như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Pháp, Đức, Bỉ, Hà Lan… Trong vòng 05 năm qua, thành phố đã đón tiếp hơn 1.000 đoàn khách quốc tế, trong đó có nhiều nguyên thủ quốc gia, lãnh đạo các tập đoàn kinh tế lớn, tổ chức quốc tế và cơ quan đại diện ngoại giao để lại ấn tượng sâu sắc về một Hải Phòng năng động, mến khách và giàu tiềm năng.

(5) Ký kết 61 thỏa thuận hợp tác quốc tế, tập trung vào các lĩnh vực then chốt như phát triển cảng biển, logistics, chuyển đổi số, tăng trưởng xanh, giao thông vận tải, khoa học - công nghệ, giáo dục, du lịch… Ngoài ra, Hải Phòng cũng là thành viên tích cực trong các mạng lưới quốc tế như Mạng lưới khu vực các chính quyền địa phương quản lý dân cư (CITYNET), Hiệp hội các vịnh đẹp nhất thế giới (MBBW), Thị trưởng vì Hòa bình (Mayors for Peace), Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) qua đó không ngừng củng cố vị thế và hình ảnh của mình trên các diễn đàn khu vực và toàn cầu.

(6) Triển khai đồng bộ, bài bản hoạt động ngoại giao văn hóa và thông tin đối ngoại. Chiến lược Ngoại giao văn hóa đến năm 2030 đã xác định rõ vai trò của văn hóa như một “sức mạnh mềm” góp phần thúc đẩy du lịch, thu hút đầu tư và quảng bá hình ảnh Hải Phòng ra thế giới. Thông qua các chương trình giao lưu, hợp tác văn hóa, nghệ thuật, giáo dục, truyền thông quốc tế, thành phố không ngừng lan tỏa bản sắc và tinh thần hội nhập.

Một dấu mốc tiêu biểu là việc vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản thế giới sau nhiều năm nỗ lực. Sự kiện này mở ra một trang mới cho du lịch thành phố, đồng thời khẳng định vị thế quốc tế của Hải Phòng trên bản đồ du lịch và bảo tồn di sản.

(7) Công tác kiều bào và viện trợ phi chính phủ để lại nhiều dấu ấn. Với cộng đồng khoảng 130.000 người Hải Phòng tại 58 quốc gia và vùng lãnh thổ, lượng kiều hối đóng góp cho phát triển thành phố trong 5 năm qua ước tính đạt trên 1,4 tỷ USD. Đồng thời, với gần 150 chương trình viện trợ phi chính phủ nước ngoài ước đạt giá trị cam kết trên 30 triệu USD giai đoạn 2021-2025 đã góp phần cải thiện đáng kể công tác an sinh xã hội.

Những thành tựu này không chỉ là những con số biết nói. Nó đã tạo ra một "thế và lực" mới cho Hải Phòng, Hải Phòng không còn là một thành phố chỉ chờ đợi cơ hội, mà đã trở thành một địa phương chủ động kiến tạo sự phát triển. Nền tảng vững chắc về kinh tế và hạ tầng chính là bệ phóng lý tưởng để tự tin bước ra sân chơi toàn cầu.

2. "Nâng tầm đối ngoại" là mệnh lệnh của sự phát triển

Trong bối cảnh toàn cầu hóa sâu rộng và cuộc cạnh tranh giữa các địa phương ngày càng gay gắt, tư duy đối ngoại không thể đi sau sự phát triển kinh tế. Đối ngoại phải trở thành động lực dẫn dắt, mở đường và tạo ra những không gian phát triển mới. Nâng tầm đối ngoại là yêu cầu tất yếu vì những lý do sau: 

Một là, từ "thu hút" sang "lựa chọn" đầu tư: Dòng vốn FDI vào Hải Phòng đã rất lớn, nhưng đã đến lúc thành phố cần một "bộ lọc" chất lượng. Một chiến lược đối ngoại thông minh sẽ giúp thành phố chủ động tiếp cận, quảng bá và thu hút các dự án công nghệ nguồn, công nghệ xanh, năng lượng sạch, và các trung tâm R&D, thay vì chỉ thu hút các dự án gia công, lắp ráp.

Hai là, xây dựng "Thương hiệu Hải Phòng" trên trường quốc tế: Ngoài việc là một trung tâm sản xuất, Hải Phòng cần được biết đến là một thành phố đáng sống, đáng đầu tư, đáng trải nghiệm. Công tác đối ngoại, đặc biệt là ngoại giao văn hóa, đối ngoại nhân dân, sẽ giúp quảng bá hình ảnh một Hải Phòng năng động, hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa miền biển. Đây chính là "quyền lực mềm" giúp nâng cao vị thế và sức cạnh tranh của thành phố.

Ba là, học hỏi kinh nghiệm và chuyển giao công nghệ: Thế giới đang thay đổi từng ngày. Thông qua các kênh đối ngoại, các chương trình hợp tác thành phố kết nghĩa, chúng ta có thể học hỏi trực tiếp kinh nghiệm quy hoạch đô thị, quản lý cảng biển thông minh, xử lý môi trường, chuyển đổi số... từ các thành phố phát triển hàng đầu thế giới.

Nói một cách hình ảnh, nếu kinh tế và hạ tầng là "phần cứng" của thành phố, thì công tác đối ngoại chính là "phần mềm" điều khiển, giúp "phần cứng" đó vận hành hiệu quả và kết nối với toàn thế giới.

3. Những giải pháp đột phá để đối ngoại thực sự "vươn mình"

Hải Phòng đang ở trong một giai đoạn phát triển rực rỡ nhất từ trước đến nay. Những thành tựu về tăng trưởng kinh tế, thu hút đầu tư, hoàn thiện hạ tầng cảng biển - logistics đã tạo nên một "thế và lực" mới, một vị thế vững chắc trên bản đồ kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, bối cảnh thế giới và yêu cầu của thời đại đã thay đổi. Tăng trưởng bằng mọi giá đã không còn là mục tiêu. Thay vào đó, phát triển bền vững - một sự phát triển hài hòa giữa ba trụ cột: Kinh tế - Xã hội - Môi trường - mới chính là thước đo của một đô thị văn minh và hiện đại. 

Bài toán đặt ra cho chúng ta là: Làm thế nào để Hải Phòng tiếp tục "vươn mình" mạnh mẽ nhưng không phải trả giá bằng môi trường và các giá trị xã hội? Câu trả lời nằm ở việc nâng tầm công tác đối ngoại theo định hướng bền vững với các giải pháp trọng tâm sau:

Một là, đa dạng hóa đối tác, làm sâu sắc các mối quan hệ. Bên cạnh các đối tác truyền thống như Hàn Quốc, Nhật Bản, thành phố cần chủ động mở rộng quan hệ với các đối tác chiến lược mới tại Bắc Mỹ, Châu Âu, Trung Đông và các nền kinh tế phát triển khác; Thổi một luồng sinh khí mới vào các mối quan hệ thành phố kết nghĩa, thành phố hữu nghị, theo đó thay vì các hoạt động mang tính trao đổi đoàn, cần thúc đẩy các dự án hợp tác cụ thể như: trao đổi sinh viên, hợp tác nghiên cứu giữa các trường đại học, tổ chức diễn đàn doanh nghiệp thường niên, các tuần lễ văn hóa, ẩm thực...

Hai là, đẩy mạnh ngoại giao số và xây dựng thương hiệu thành phố toàn cầu: Phát triển Cổng thông tin đối ngoại đa ngôn ngữ của thành phố với các phiên bản ngôn ngữ quốc tế (tiếng Việt, Anh, Hàn, Nhật, Trung...), cung cấp đầy đủ thông tin về môi trường đầu tư, chính sách, tiềm năng du lịch… để quảng bá hình ảnh Hải Phòng một cách nhanh chóng, rộng rãi; Đăng cai tổ chức các sự kiện mang tầm vóc quốc tế như hội nghị, hội thảo khoa học, các giải thi đấu thể thao, festival văn hóa biển... để thu hút sự chú ý của thế giới.

Ba là, lồng ghép "tiêu chí xanh" vào mọi hoạt động đối ngoại: Từ việc chuẩn bị tài liệu xúc tiến đầu tư, đến nội dung đàm phán hợp tác, yếu tố bền vững và bảo vệ môi trường phải được đặt làm ưu tiên. Cần xây dựng các gói chính sách ưu đãi đặc biệt cho các dự án công nghệ xanh, năng lượng sạch; Tập trung vào "ngoại giao kinh tế xanh dương": Với lợi thế biển, Hải Phòng cần tiên phong trong việc tìm kiếm đối tác quốc tế để phát triển các ngành kinh tế biển bền vững như nuôi trồng thủy sản công nghệ cao không gây ô nhiễm, du lịch sinh thái biển đảo, và nghiên cứu phát triển năng lượng tái tạo - đây là lợi thế của Hải Phòng; Tăng cường "ngoại giao nhân dân" “ngoại giao công nghệ” và "ngoại giao tri thức": Thúc đẩy các chương trình trao đổi giữa các trường đại học, viện nghiên cứu, các tổ chức xã hội của Hải Phòng với các đối tác quốc tế về những chủ đề như nghiên cứu khoa học công nghệ, quản lý tài nguyên nước, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số, bảo tồn đa dạng sinh học. Chính sự kết nối giữa con người với con người sẽ tạo ra nền tảng hợp tác bền vững nhất.

Bốn là, phát huy vai trò của cộng đồng người Hải Phòng ở nước ngoài: Đây là một nguồn lực vô giá, là những "đại sứ" thân thiện và hiệu quả nhất của thành phố. Cần có cơ chế, chính sách để kết nối, tập hợp và phát huy trí tuệ, nguồn lực và tình yêu quê hương của kiều bào, doanh nhân người Hải Phòng trên khắp thế giới.

Năm là, xây dựng đội ngũ cán bộ đối ngoại có tư duy bền vững: Cần xây dựng một đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại chuyên nghiệp, tinh nhuệ, am hiểu luật pháp quốc tế, thông thạo ngoại ngữ, có kỹ năng đàm phán và nhạy bén với các xu hướng toàn cầu đồng thời am hiểu sâu sắc về các tiêu chuẩn môi trường quốc tế (ESG), các xu hướng phát triển xanh của thế giới.

Khát vọng về một Hải Phòng phát triển thịnh vượng, văn minh và bền vững là khát vọng chung của tất cả chúng ta. "Nâng tầm đối ngoại" theo định hướng bền vững chính là con đường tất yếu, là đôi cánh vững chắc nhất để đưa khát vọng đó bay cao, bay xa. Đó không chỉ là trách nhiệm với thế hệ hôm nay, mà còn là di sản quý giá nhất chúng ta để lại cho mai sau.