Dấu ấn lịch sử: Nền tảng hội nhập quốc tế của Hải Phòng

Ngày 31/5/1883, Hiệp ước Harmand quy định tách Ninh Hải khỏi Hải Dương để lập Hải Phòng, và đến ngày 11/9/1887, Hải Phòng chính thức ra đời. Năm 1888, Hải Phòng trở thành thành phố cấp I, ngang với Hà Nội và Sài Gòn, nhanh chóng phát triển thành trung tâm công - thương nghiệp hiện đại với cảng biển lớn nhất miền Bắc, tuyến đường sắt Hải Phòng - Vân Nam, sân bay Cát Bi cùng hệ thống nhà máy, ngân hàng…, đồng thời hình thành đời sống đô thị sôi động, giao lưu quốc tế đa dạng.

Sang thế kỷ XX, cảng Hải Phòng vừa là đầu mối kinh tế, vừa là tuyến huyết mạch tiếp nhận viện trợ quốc tế, đón nhiều đoàn khách nước ngoài trong kháng chiến. Sau năm 1954, thành phố là nơi tập kết quân Pháp và đến ngày 13/5/1955 thành phố hoàn toàn được giải phóng. Bước vào thời kỳ hòa bình, đặc biệt sau Đổi mới năm 1986, Hải Phòng tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm giao thương quốc tế, mở rộng quan hệ đối tác, phát triển các tuyến hàng hải và hội nhập mạnh mẽ.

Từ mạch nguồn ấy, bản sắc hội nhập với thế giới trở thành một truyền thống quý báu của thành phố anh hùng. Chính truyền thống đó đã và đang trở thành nền tảng để Hải Phòng tiếp tục khẳng định vị thế “cửa ngõ quốc tế” trong giai đoạn phát triển mới. 

Vị thế mới: Kết nối hạ tầng, hội nhập thượng tầng

Lợi thế cạnh tranh của Hải Phòng là hạ tầng giao thông đồng bộ. Đây là một trong số ít địa phương sở hữu đầy đủ cả năm loại hình giao thông: đường biển, hàng không, đường bộ, đường sắt và đường thủy nội địa. Với 40 cảng biển, tiêu biểu là cảng nước sâu Lạch Huyện, nằm trong top 20 cảng nước sâu hiện đại nhất thế giới, Hải Phòng hiện đứng thứ 30 trong số 50 cảng xử lý hàng container lớn nhất toàn cầu, có tuyến vận tải trực tiếp tới châu Mỹ và châu Âu. 

Sân bay quốc tế Cát Bi liên tục được nâng cấp, hiện phục vụ khoảng 2 triệu hành khách và 100.000 tấn hàng hóa mỗi năm, với các đường bay kết nối đến Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan và dần trở thành cửa ngõ hàng không quan trọng.

Song song cùng hạ tầng, thành phố là điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư quốc tế, thu hút 1.724 dự án FDI với tổng vốn đăng ký 50,11 tỷ USD từ 44 quốc gia và vùng lãnh thổ, quy tụ nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới. Các khu công nghiệp và khu kinh tế liên tục được mở rộng, đưa thành phố trở thành trung tâm công nghệ cao, đóng góp lớn cho tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Trên phương diện đối ngoại, Hải Phòng cũng vươn tầm thế giới, thiết lập quan hệ hợp tác với 31 địa phương nước ngoài, ký kết 56 thỏa thuận hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực then chốt như cảng biển, logistics, tăng trưởng xanh, khoa học - công nghệ, giáo dục, du lịch. Hải Phòng hiện có giao thương với 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Chỉ trong 5 năm qua, Hải Phòng đã đón hơn 1.000 đoàn khách quốc tế, từ nguyên thủ quốc gia đến lãnh đạo các tập đoàn đa quốc gia; đồng thời được lựa chọn làm nơi tổ chức nhiều sự kiện quốc tế, khẳng định “sự gia tăng ảnh hưởng và mức độ kết nối toàn cầu” của thành phố. Hải Phòng cũng tích cực hiện diện trong các diễn đàn đa phương như CITYNET, MBBW, UNESCO. Đặc biệt, việc UNESCO công nhận vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà cùng quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn - Kiếp Bạc là Di sản thế giới đã mở ra cơ hội “vàng” để quảng bá hình ảnh thành phố ra thế giới.

Hiện có khoảng 20.000 người nước ngoài đến từ 104 quốc gia và vùng lãnh thổ đang sinh sống, học tập và làm việc tại Hải Phòng, cùng nhau tạo dựng một cộng đồng đa văn hóa phong phú. 5 năm qua, 1,4 tỷ USD kiều hối từ cộng đồng hơn 70.000 kiều bào Hải Phòng, cùng gần 30 triệu USD viện trợ quốc tế cho các chương trình an sinh xã hội, cũng là một minh chứng sống động cho tình cảm gắn bó với quê hương và sự kết nối quốc tế đầy mạnh mẽ của người Hải Phòng.

Vươn ra biển lớn: Hải Phòng - Cửa ngõ của tương lai

Trải qua hơn 130 năm xây dựng và phát triển, Hải Phòng tiếp tục khẳng định vị thế chiến lược cả về kinh tế, chính trị, an ninh - quốc phòng, đồng thời với định hướng phát triển bền vững, thành phố đang đứng trước cơ hội vươn tầm mạnh mẽ trên bản đồ toàn cầu.

Theo Nghị quyết 45 của Bộ Chính trị, tầm nhìn đến năm 2045, Hải Phòng trở thành “thành phố có trình độ phát triến cao trong nhóm các thành phố hàng đầu Châu Á và thế giới”. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XVI cũng nhấn mạnh mục tiêu đến năm 2030, Hải Phòng sẽ trở thành “thành phố công nghiệp hiện đại, văn minh, bền vững tầm cỡ khu vực Đông Nam Á”.

Theo Quy hoạch TP Hải Phòng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Hải Phòng sẽ trở thành trung tâm kinh tế biển tầm quốc tế, hàng đầu ở Đông Nam Á, đồng thời là trung tâm quốc tế về giáo dục, đào tạo, nghiên cứu và phát triển khoa học - công nghệ. Cùng với đó, thành phố định hướng xây dựng Khu thương mại tự do với các cơ chế đặc thù vượt trội, tạo “cú hích” cho phát triển công nghiệp, dịch vụ và tài chính quốc tế. 

Để hiện thực mục tiêu đó, Hải Phòng đã tạo dựng những nền tảng vững chắc để vươn tới tương lai, ghi dấu ấn mạnh mẽ trong kinh tế, đầu tư và kết nối quốc tế: Cảng Hải Phòng đã xuất hiện trong bảng xếp hạng cảng biển toàn cầu; tốc độ tăng trưởng GRDP liên tục hai con số trong 10 năm; lần đầu tiên dẫn đầu cả nước về chỉ số PCI năm 2024. Thành phố nằm trong nhóm mười địa phương thu hút FDI lớn nhất, trở thành trung tâm logistics chiến lược của miền Bắc. 

Hạ tầng giao thông chiến lược tiếp tục được đầu tư đồng bộ với việc cảng biển Hải Phòng được quy hoạch mở rộng lên 111 cầu bến, tổng chiều dài đến 23,4 km, đáp ứng sản lượng hàng hoá 215 triệu tấn vào năm 2030 và sân bay quốc tế Cát Bi mở rộng nhà ga T2, nâng công suất lên 13 triệu khách/năm vào 2030 và 18 triệu khách vào 2050. Song song, dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có tốc độ thiết kế 120-160 km/h, dài 388 km đi qua 9 tỉnh, thành phố và kết nối với Trung Quốc mở ra triển vọng kết nối trực tiếp giữa cảng biển Hải Phòng với mạng lưới vận tải xuyên Á - Âu, gia tăng vai trò của thành phố như một “hub” logistics quốc tế.

Định hướng hội nhập quốc tế của Hải Phòng gắn chặt với xu thế toàn cầu hóa, bao gồm thu hút FDI chất lượng cao; tham gia sâu vào các mạng lưới sáng tạo, logistics và chuỗi giá trị toàn cầu; phát huy lợi thế về đối ngoại và hội nhập quốc tế để định vị và nâng tầm thương hiệu địa phương. Hải Phòng cũng kiên định theo đuổi chiến lược chuyển đổi số, xây dựng đô thị thông minh, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, thành phố vẫn đang đối diện với những hạn chế về nguồn nhân lực chất lượng cao, kỹ năng hội nhập quốc tế, chiến lược quảng bá hình ảnh ra thế giới chưa tương xứng. Trong bối cảnh cạnh tranh thu hút đầu tư gay gắt, biến động kinh tế - chính trị toàn cầu, yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn quốc tế và sự phụ thuộc vào một số thị trường chủ lực, đây là những thách thức không nhỏ đối với mục tiêu phát triển nhanh và bền vững của thành phố. Trước tình hình đó, thành phố cần tiếp tục theo dõi, dự báo tình hình thế giới, những biến động chính sách, kịp thời điều chỉnh chiến lược, cụ thể hóa mục tiêu, triển khai những giải pháp mang tính đột phá trong quá trình hội nhập quốc tế.

Sự tái cấu trúc của chuỗi cung ứng toàn cầu, sự hồi phục mạnh mẽ của du lịch quốc tế cùng xu thế phát triển tất yếu của kinh tế xanh và kinh tế số đang mở ra cho Hải Phòng thời cơ lịch sử để vươn mình ra biển lớn. Hành trình hội nhập ấy chính là sự tiếp nối của truyền thống lịch sử anh hùng, kết tinh từ nỗ lực không ngừng trong hiện tại và khát vọng vươn xa trong tương lai. Với vị thế địa chiến lược, tiềm năng to lớn và tầm nhìn phát triển đúng đắn, Hải Phòng có đầy đủ yếu tố để khẳng định vai trò là “Cửa ngõ tương lai” của đất nước trong kỷ nguyên toàn cầu hóa. Đây không chỉ là một mục tiêu, mà còn là một sứ mệnh, đưa thành phố hiện diện trên bản đồ quốc tế.